Planetenparade   –   Hemel vannacht   –   Astrokalender   –   Weer   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden    

Astrokalender voor februari 2024 Tijdstippen zijn in Midden-Europese wintertijd (MET) donderdag 1 februari De februari-editie van ZENIT is uit. Lees in dit magazine alles over sterrenkunde, ruimteonderzoek, weer en klimaat. Met iedere maand actuele sterrenhemelinformatie en ontwikkelingen uit de wetenschap beschreven door bekende onderzoekers. De redactie zit bovenop het nieuws en de actualiteiten en plaatst deze in een breder verband. Speciaal voor bezoekers van hemel.waarnemen.com is er nu een mooie aanbieding: Neem nu een proefabonnement en ontvang Zenit een half jaar (6 nummers) voor slechts €29,95. Het proefabonnement loopt automatisch af. Klik voor meer informatie. 07:45:  De Maan staat 36' ten noordoosten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering vindt plaats om 10:34 op 1° onder de horizon en bovendien bij daglicht. Bekijk de samenstand rond 7:45 uur. Het tweetal staat dan in het zuidwesten, circa 20° boven de horizon, op een afstand van 1,4° van elkaar. De Maan is voor 66% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en deepsky-objecten, zie Vannacht aan de hemel. vrijdag 2 februari 18:09:  Mercurius is in het aphelium. De afstand van de planeet tot de Zon is op dit moment groter dan gemiddeld: circa 0,467AE, of zo'n 69,818 miljoen km. Een waarnemer op Mercurius ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 2,1 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 4,5 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde. 19:54:  Van 19:54 tot 0:58 uur (3 februari) staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. Van binnen naar buiten: Europa, Io, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 26° boven de westzuidwestelijke horizon. De Zon staat 44° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van de manen van Jupiter is een verrekijker op statief al genoeg. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter. zaterdag 3 februari 00:18:  De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's ochtends vroeg zichtbaar. Rond, en vooral na Laatste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De bergen en kraterranden werpen hierdoor lange schaduwen, wat een extra diepte-effect veroorzaakt, en de Maan is daarmee, bekeken door een verrekijker of telescoop, duidelijk meer dan een gladde schijf. maandag 5 februari 06:30:  De Maan bedekt Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). Het maximum van de bedekking vindt om 00:29 plaats, bij ons onder de horizon. De samenstand is te zien rond 6:30 uur. De twee objecten staan dan in het zuidzuidoosten, op een hoogte van ongeveer 8°, op een onderlinge afstand van 2,9°. De Maan is voor 28% verlicht. Zie deze pagina voor meer gegevens over deze bedekking. Voor de zichtbaarheid van Maan en deepsky-objecten, zie Vannacht aan de hemel. woensdag 7 februari 07:45:  De Maan staat 5,1° ten zuiden van Mars (+1,3m), in het sterrenbeeld Boogschutter. De dichtste nadering vindt plaats om 07:41 op 0° onder de horizon en in de schemering. De samenstand is met veel moeite te zien op 7 februari rond 7:45 uur. De twee objecten staan dan boven de zuidoostelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 2°, 15,0° van elkaar vandaan. Kies een waarneemplaats met vrije blik op de horizon. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De Maan is voor 10% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn. 08:00:  De Maan staat 5,8° ten zuiden van Venus (-3,9m), in het sterrenbeeld Boogschutter. De dichtste nadering vindt om 21:43 plaats, onder de horizon voor een waarnemer in de Benelux. De samenstand is alleen met veel moeite zichtbaar rond 8 uur. De twee objecten staan dan zo'n 5° boven de zuidoostelijke horizon, op een afstand van 9,4° van elkaar. De Zon staat slechts 2° onder de horizon. De Maan is voor 10% verlicht. 08:31:  Vanochtend kunnen we, onder gunstige omstandigheden, de laatste maansikkel zien voor de komende Nieuwe Maan. Het is op dit moment 2,7 dagen voor Nieuwe Maan; de Maan is voor 10,0% verlicht en afnemend. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van 3,2’ en is met moeite aan het eind van de nacht, kort voor zonsopkomst, zichtbaar. Bijgaand kaartje toont de Maan om 07:55 uur in het sterrenbeeld Boogschutter, op een hoogte van slechts 2,7° boven de zuidzuidoostelijke horizon. Op dit moment staat de Maan 4,3° hoger aan de hemel dan de Zon. De Maan komt 0,9 uur voor de Zon op, om 07:14. De schijnbare afstand tussen Zon en Maan is nu 36,9°. Een waarneemplaats met vrije blik op de horizon is aan te bevelen. Een eenvoudige verrekijker kan van pas komen om de Maan te zien. In tegenstelling tot de laatste maansikkel is het waarnemen van de eerste, jonge maansikkel belangrijk voor een verschillende traditionele kalenders, als indicator van het begin van een maand. De laatste dunne maansikkel is gewoon een mooi verschijnsel aan de sterrenhemel. De pagina Eerste en laatste maansikkels geeft alle verschijningen en meer uitleg. De applet Verschijnselen van de Maan geeft meer informatie over de Maan. 20:23:  Vanavond zijn een bedekking door de planeetschijf van Jupiter en verduistering van Io volledig waar te nemen. Om 20:23 uur zien we het begin van de bedekking op het moment dat Io achter Jupiter verdwijnt, en duurt tot 23:52 uur, op het moment dat Io weer tevoorschijn komt vanuit Jupiters schaduw. Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel. donderdag 8 februari 19:00:  Vanavond is een overgang van Io's schaduw en van de maan zelf over de planeetschijf van Jupiter voor een groot deel waar te nemen. De schaduwovergang begint om 19:00 uur, wanneer Io's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt, en duurt tot 21:10 uur, wanneer Io's schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Io de schijf van Jupiter verlaat (19:51 uur). Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel. vrijdag 9 februari 00:20:  De Maan staat 3.6° ten zuiden van Mercurius (-0.5m), in het sterrenbeeld Steenbok. De dichtste nadering vindt om 00:20 plaats, onder de horizon voor een waarnemer in de Benelux. De samenstand is vanuit de Lage Landen vrijwel onzichtbaar. 18:17:  Tot 18:21 zijn van de grote Jupitermanen alleen Ganymedes en Callisto zichtbaar. 19:53:  Vanavond is een verduistering in de schaduw van Jupiter en een bedekking van Europa voor een groot deel waar te nemen. De verschijnselen beginnen met het einde van de bedekking, om 19:53 uur wanneer Europa van achter de planeet tevoorschijn komt, en eindigt om 22:33 uur, op het moment dat Europa weer uit Jupiters schaduw verschijnt. Tussen beide gebeurtenissen in is te zien hoe Europa in Jupiters schaduw verdwijnt (om 20:12 uur). Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter. 23:59:  Het is Nieuwe Maan. De Maan staat vanaf de Aarde gezien in de richting van de Zon, zodat de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is en de verre zijde van de Maan wordt verlicht. Bovendien is de Nieuwe Maan alleen overdag boven de horizon. De Maan is door deze combinatie van oorzaken op dit moment onzichtbaar. De nachten rond Nieuwe Maan zijn donkerder dan gemiddeld en de week rond Nieuwe Maan is uitermate geschikt voor het waarnemen van deepsky-objecten. Er vindt in onze streken geen zonsverduistering plaats, doordat de Maan 4,7° ten zuiden langs de Zon beweegt. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender. zaterdag 10 februari 18:00:  De Maan staat 2,3° ten zuidoosten van Saturnus (+1,0m), in het sterrenbeeld Waterman. De dichtste nadering gebeurt om 02:49, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen. De samenstand is alleen met veel moeite zichtbaar op 10 februari rond 18 uur, of op 11 februari rond 18 uur. Het tweetal staat in het eerste geval zo'n 6° boven de westzuidwestelijke horizon, 6,8° van elkaar vandaan. In het tweede geval staan de twee hemellichamen boven de westzuidwestelijke horizon, op een hoogte van circa 12°, zo'n 8,9° van elkaar vandaan. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De Maan is voor ongeveer 3% verlicht. 19:53:  De Maan is in het punt van zijn baan dat het dichtst bij de Aarde ligt: het perigeum. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 358088 km. De schijnbare diameter van de Maan is groter dan gemiddeld (33’22,2”), door de kleinere afstand. De Maan is op dit moment wassend, voor 1% verlicht en is met moeite aan het begin van de avond te zien, kort na zonsondergang. Het kaartje toont de Maan om 17:58 uur in het sterrenbeeld Waterman, op een hoogte van slechts 2,7° boven de westzuidwestelijke horizon. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens. zondag 11 februari 18:34:  Vanavond kunnen we, onder gunstige omstandigheden, de eerste maansikkel zien na de afgelopen Nieuwe Maan. Het is 1,8 dagen na Nieuwe Maan; de Maan is wassend en voor 4,8% verlicht. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van 1,6’ en is aan het begin van de avond te zien, kort na zonsondergang. Bijgaand kaartje toont de Maan om 18:20 uur in het sterrenbeeld Waterman, op een hoogte van 12° boven de horizon, in het westzuidwesten. De Zon staat nu 19,7° lager aan de hemel dan de Maan. De Maan gaat om 19:59 onder, 2,2 uur na de Zon. De afstand aan de hemel tussen Zon en Maan bedraagt 25,2°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is aan te raden. Een eenvoudige verrekijker kan helpen om de dunne sikkel te zien. In verschillende traditionele kalenders luidt de eerste verschijning van de jonge maansikkel het begin van een nieuwe maand in; het begrip Nieuwe Maan hangt samen met nieuwe maand. Daarnaast is een smalle maansikkel een mooi gezicht. De pagina Eerste en laatste maansikkels geeft alle verschijningen en meer uitleg. 19:15:  De ster χ Aquarii, een ster van magnitude +4,9 in het sterrenbeeld Waterman, wordt bedekt door de Maan. Vanuit Utrecht is alleen het begin van de bedekking zichtbaar; de ster verdwijnt om 19:15 achter de onverlichte maanrand, 5° boven de horizon. De Maan is voor 5% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België. maandag 12 februari 18:22:  Tussen 18:22 en 0:26 uur (13/02) staan alle Galileïsche manen ten westen van Jupiter. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 31° boven de horizon, in het westzuidwesten. De Zon staat 33° onder de horizon en het is donker. Om de Galileïsche manen van Jupiter te bekijken is een verrekijker op statief al genoeg. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter. woensdag 14 februari 23:02:  De ster SAO 92763, een ster met een helderheid van +6,0m in het sterrenbeeld Ram, wordt bedekt door de Maan. Om 23:02 uur verdwijnt de ster achter de onverlichte rand van de Maan en om 23:55 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de verlichte maanrand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 11° boven de horizon, bij het einde 4°. De Maan is voor 32% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België. 23:30:  De Maan staat 2,0° ten noorden van Jupiter (-2,3m), in het sterrenbeeld Ram. De dichtste nadering gebeurt om 07:24, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen en in de schemering. De samenstand is te zien op 14 februari rond 23:30 uur, of op 15 februari rond 18:30 uur. Het tweetal staat in het eerste geval in het westen, op een hoogte van ongeveer 9°, op een afstand van 5,8° van elkaar. In het tweede geval staan de twee hemellichamen op circa 52° boven de zuidzuidwestelijke horizon, 6,6° van elkaar verwijderd. De Maan is voor ongeveer 36% verlicht. donderdag 15 februari 19:01:  De Maan bedekt 40 Arietis, een ster met een helderheid van +5,8m in het sterrenbeeld Ram. De ster wordt bedekt door de onverlichte rand van de Maan om 19:01 uur. Om 20:12 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. In Utrecht staat de Maan dan 53°, respectievelijk 46° boven de horizon. De Maan is voor 41% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België. 19:38:  Vanavond zijn overgangen van Io en haar schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel waar te nemen. Om 19:38 uur zien we het begin van de overgang op het moment dat Io de schijf van Jupiter betreedt, en eindigt om 23:06 uur, wanneer Io's schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Io's schaduw de schijf van Jupiter betreedt (om 20:56 uur) en Io de schijf van Jupiter weer verlaat (om 21:49 uur). Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter. vrijdag 16 februari Deze tijd van het jaar is prima geschikt om het sterrenstelsel M81, ook Bode's nevel genaamd, op te zoeken. M81 staat in het sterrenbeeld Grote Beer, heeft een helderheid van 6,9m en een schijnbare afmeting van 25,7’. Het object is circumpolair en staat om 00:57 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 73° boven de horizon. Voor het waarnemen van deepsky-objecten is de precieze datum minder belangrijk dan een donkere, liefst maanloze, hemel. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de dagen rond 9 februari. Voor het vinden van een donker en maanloos moment, zie de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon. Om een relatief helder, maar vaag hemellichaam als dit sterrenstelsel te kunnen zien is een verrekijker op statief weliswaar voldoende, maar een telescoop is nodig om details weer te geven. Zie de pagina M81 voor meer details. Gegevens van andere fraaie deepsky-objecten zijn te vinden op de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS. 16:01:  De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's avonds zichtbaar. Rond, en vooral voor Eerste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. Hierdoor werpen bergen en kraterranden lange schaduwen, wat een extra diepte-effect veroorzaakt, en de Maan is daarmee duidelijk meer dan een gladde schijf, gezien door een verrekijker of telescoop. 20:12:  Vanavond zijn een bedekking door de planeetschijf van Jupiter en verduistering van Europa bijna helemaal te zien. Om 20:12 uur zien we het begin van de bedekking op het moment dat Europa achter de schijf van Jupiter verdwijnt, en duurt tot 22:50 uur, op het moment dat Europa in de schaduw van Jupiter verdwijnt. In de tussentijd is te zien hoe Europa van achter de planeet tevoorschijn komt (om 22:37 uur). Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter. 20:12:  Tot 20:16 zijn van de grote Jupitermanen alleen Ganymedes en Callisto zichtbaar. 22:03:  De Maan bedekt SAO 76215, een ster van magnitude +5,4 in het sterrenbeeld Stier. De ster wordt bedekt door de onverlichte rand van de Maan om 22:03 uur. Om 22:46 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 42° boven de horizon, bij het einde 36°. De Maan is voor 53% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België. maandag 19 februari 02:52:  De Maan bedekt 136 Tauri, een ster met een helderheid van +4,6m in het sterrenbeeld Stier. De ster wordt bedekt door de onverlichte rand van de Maan om 02:52 uur. Om 03:47 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 20° boven de horizon, bij het einde 12°. De Maan is voor 75% verlicht. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel. 18:55:  De Maan bedekt 49 Aurigae, een ster van magnitude +5,3 in het sterrenbeeld Voerman. Om 18:55 uur verdwijnt de ster achter de onverlichte rand van de Maan en om 19:59 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de verlichte maanrand. De Maan staat bij de intrede 54° boven de horizon, bij de uittrede is dat 61°, voor een waarnemer in Utrecht. De Maan is voor 80% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel. dinsdag 20 februari 19:36:  Jupiters satelliet Io staat op 8,9” ten zuiden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 42° boven de zuidwestelijke horizon en de planeet is gemakkelijk te vinden. De Zon staat 15° onder de horizon en het is donker. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een goede, stabiele verrekijker genoeg. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. woensdag 21 februari 02:00:  De Maan staat 2,2° ten zuiden van Pollux, de helderste ster van het sterrenbeeld Tweelingen (+1,1m). De dichtste nadering vindt om 02:00 plaats, in de Lage Landen op een hoogte van 43° boven de horizon, in het westen en is dus goed te zien. De Maan is voor 89% verlicht. 02:33:  De Maan bedekt SAO 79650, een ster van magnitude +5,3 in het sterrenbeeld Tweelingen. Om 02:33 wordt de ster bedekt door de dunne onverlichte maanrand en om 03:36 komt deze weer tevoorschijn van achter de verlichte rand. In Utrecht staat de Maan dan 37°, respectievelijk 27° boven de horizon. De Maan is voor 89% verlicht. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel. donderdag 22 februari 07:30:  Venus staat 37' ten noorden van Mars (+1,3m), in het sterrenbeeld Steenbok. De dichtste nadering vindt om 10:45 plaats, bij ons op een hoogte van 19°, maar bij daglicht. De samenstand is alleen met veel moeite zichtbaar rond 7:30 uur, of op 23 februari rond 7:15 uur. De twee objecten staan in het eerste geval boven de zuidoostelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 4°, 38' van elkaar vandaan. In het andere geval is de samenstand te zien boven de zuidoostelijke horizon, op een hoogte van circa 2°, zo'n 44' van elkaar vandaan. Kies een waarneemplaats met vrije blik op de horizon. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De helderheid van Venus is nu -3,9m. Voor de zichtbaarheid van de planeten, zie Vannacht aan de hemel. 21:37:  Vanavond zijn overgangen van Io en haar schaduw over de planeetschijf van Jupiter bijna helemaal waar te nemen. De overgang begint om 21:37 uur, op het moment dat Io de schijf van Jupiter betreedt, en duurt tot 23:48 uur, op het moment dat Io de Jupiterschijf weer achter zich laat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Io's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt (22:52 uur). Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel. 21:50:  Callisto is in benedenconjunctie met Jupiter. De satelliet beweegt tussen de Aarde en Jupiter door, maar er vindt geen overgang over Jupiter plaats. We zien Callisto 5,8” ten zuiden van Jupiters zuidpool staan. Voor meer details, zie deze tabel. 23:28:  Jupiters satelliet Io staat 17,6” ten noorden van Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 7° boven de westnoordwestelijke horizon, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 45° onder de horizon en het is donker. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie. vrijdag 23 februari 18:48:  Vanavond is een bedekking door de Jupiterschijf en een verduistering door de Jupiterschaduw van Io in zijn geheel waar te nemen. De bedekking begint om 18:48 uur, op het moment dat Io achter Jupiter verdwijnt, en duurt tot 22:12 uur, wanneer Io weer tevoorschijn komt vanuit Jupiters schaduw. Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter. zaterdag 24 februari 04:25:  De Maan staat 2,5° ten noordoosten van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering gebeurt om 04:25, bij ons op een hoogte van 30° boven de horizon, in het westzuidwesten en is dus goed te zien. De Maan is voor 100% verlicht. 05:34:  De ster 37 Leonis, een ster met een helderheid van +5,4m in het sterrenbeeld Leeuw, wordt bedekt door de Maan. De ster wordt bedekt door de zeer dunne onverlichte rand van de Maan om 05:34 uur. Om 06:34 uur wordt deze weer zichtbaar aan de verlichte maanrand. In Utrecht staat de Maan dan 21°, respectievelijk 12° boven de horizon. De Maan is voor 100% verlicht, wat het waarnemen van de bedekking erg lastig maakt. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel. 13:30:  Het is Volle Maan. De Maan staat vrijwel precies tegenover de Zon aan de hemel. Hierdoor is de Maan vrijwel de hele nacht zichtbaar. De verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Maan als geheel op dit moment erg goed te zien is, zijn er weinig details op de Maan zichtbaar. Voor een waarnemer in het midden van het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, en doordat het zonlicht vanuit de richting van de Aarde komt zien we vanaf de Aarde geen schaduwen van bergen en kraters, zodat er nauwelijks contrast is in het maanbeeld. Daar komt nog bij dat de Volle Maan andere, zwakkere hemelobjecten overstraalt, zodat deze niet of nauwelijks zichtbaar zijn. De Maan staat op een afstand van maarliefst 405917 km van de Aarde, en hierdoor lijkt deze circa 6% kleiner en zo'n 12% zwakker dan de gemiddelde Volle Maan. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen. 21:02:  De ster 53 Leonis, een ster met een helderheid van +5,3m in het sterrenbeeld Leeuw, wordt bedekt door de Maan. De ster verdwijnt om 21:02 achter de verlichte maanrand en komt om 22:01 uur weer tevoorschijn aan de zeer dunne onverlichte kant van de Maan. In Utrecht staat de Maan dan 25°, respectievelijk 33° boven de horizon. De Maan is voor 100% verlicht, wat het waarnemen van de bedekking erg lastig maakt. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel. zondag 25 februari 15:59:  De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 406312 km. De schijnbare diameter van de Maan is kleiner dan gemiddeld (29’24,6”), door de grotere afstand. De Maan is op dit moment afnemend, voor 99% verlicht en is 's avonds in het oosten of zuidoosten, rond middernacht in het zuiden en aan het einde van de nacht in het (zuid)westen, dus zo'n beetje de hele nacht, te zien. Het kaartje toont de Maan om 1:17 uur in het sterrenbeeld Leeuw, op 47° boven de horizon, in het zuiden. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens. 19:44:  De Galileïsche maan Io staat 17,4” ten noorden van Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 39° boven de horizon, in het westzuidwesten. De Zon staat 15° onder de horizon en het is goed donker. Om de manen van Jupiter te bekijken is een verrekijker op statief al voldoende. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie. 19:47:  Vanavond zijn overgangen van de schaduw van Europa en Europa zelf over de planeetschijf van Jupiter bijna helemaal te zien. De verschijnselen beginnen met het einde van de overgang, om 19:47 uur, op het moment dat Europa de Jupiterschijf verlaat, en eindigt om 22:09 uur, wanneer Europa's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is te zien hoe Europa's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt (om 19:48 uur). Voor het waarnemen van een overgang of een schaduwovergang is een redelijk grote telescoop nodig. maandag 26 februari 18:47:  Tussen 18:47 en 23:43 uur nemen we alle grote Jupitermanen ten westen van de planeetschijf waar. Van binnen naar buiten: Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat in het westen op een hoogte van 26° boven de horizon. De Zon staat 28° onder de horizon en het is donker. 20:48:  De Galileïsche maan Europa staat op 16,3” ten noorden van Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 30° boven de horizon, in het westzuidwesten. De Zon staat 24° onder de horizon en het is goed donker. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie. dinsdag 27 februari 22:06:  Jupiters satelliet Io staat 9,2” ten zuiden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 17° boven de westelijke horizon. De Zon staat 35° onder de horizon en het is goed donker. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie. woensdag 28 februari 07:00:  De Maan staat 48' ten noorden van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering vindt om 15:55 plaats, bij ons onder de horizon en bovendien bij daglicht. De samenstand is te zien rond 7 uur, of op 28 februari rond 23:30 uur. De twee objecten staan in het eerste geval boven de zuidwestelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 13°, op een onderlinge afstand van 4,9°. In het andere geval is de samenstand te zien in het oostzuidoosten, op zo'n 6° boven de horizon, zo'n 4,3° van elkaar vandaan. De Zon staat slechts 5° onder de horizon. De Maan is voor ongeveer 86% verlicht. 09:43:  Mercurius is in bovenconjunctie en beweegt achter de Zon langs. De binnenplaneet is nu onzichtbaar, doordat deze zich te dicht bij de Zon bevindt. Mercurius, de Zon en de Aarde staan nu op één lijn. De planeet wordt niet bedekt door de zonneschijf, maar beweegt er vanaf de Aarde gezien langs, 1,8° ten zuiden ervan. Dit is een moment waarop een binnenplaneet ver (1,371 AE, ofwel 205,1 miljoen km) van de Aarde staat en een kleine schijnbare diameter heeft (4,9”). Mercurius verruilt hiermee de ochtendhemel voor de avondhemel. 16:15:  Mercurius staat 11.3' ten zuidoosten van Saturnus (+1.0m), in het sterrenbeeld Waterman. De dichtste nadering vindt om 16:15 plaats, bij ons op een hoogte van 15°, maar bij daglicht. De samenstand is vanuit de Benelux niet of nauwelijks zichtbaar. De helderheid van Mercurius is nu -1,8m. 22:26:  Saturnus is in conjunctie met de Zon en beweegt vanaf de Aarde gezien er achterlangs. De planeet is hierdoor op dit moment onzichtbaar. In deze positie staan Saturnus, de Zon en de Aarde op één lijn. De planeet beweegt vanaf de Aarde gezien niet exact achter de Zon langs, maar 1,6° ten zuiden ervan, en wordt niet bedekt door de Zon. In conjunctie staat een buitenplaneet op maximale afstand (10,7 AE, ofwel 1602 miljoen km) van de Aarde en heeft een minimale schijnbare diameter (15,5”). donderdag 29 februari 21:20:  Vanavond is een verduistering van Ganymedes in de schaduw van Jupiter volledig te zien. Om 21:20 uur zien het begin van de verduistering, op het moment dat Ganymedes in de schaduw van Jupiter verdwijnt, en duurt tot 22:59 uur, wanneer Ganymedes weer tevoorschijn komt vanuit Jupiters schaduw. Zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer details.

Meer hemelverschijnselen Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten De astrokalender voor maart 2024 De astrokalender voor het jaar 2024 Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via

Planetenparade   –   Hemel vannacht   –   Astrokalender   –   Weer   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden