Bekijk de Pleiaden   –   Google Play SterHemel  app  MijnHemel App Store   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Meteoorzwermen   –   Astrokalender   –   Hemelkaart   –   Op / onder   –   Zon / Maan   –   Maanfasen   –   Sterrenbeelden   –   Deepsky     Naar de hoofdpagina Contact HemelApps FAQ Google Play App Store YouTube Google agenda Facebook Twitter


Logo hemel.waarnemen.com

De meteorenzwerm Perseïden
in augustus 2017


De meteorenzwerm Perseïden bereikt op zondag 13 augustus 2017, rond 2 uur, zijn maximum. De meteoren van de Perseïden zijn helder en snel en hebben nalichtende sporen. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 85 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 7:30 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 84° boven de horizon. Het beste moment om Perseïden waar te nemen is op 13 augustus rond 4:15 uur (zie het kaartje). De radiant van de zwerm staat dan ongeveer 64° boven de oostnoordoostelijke horizon. Doordat de omstandigheden niet ideaal zijn, zijn er bij ons dan ieder uur naar schatting slechts ongeveer 13–21 meteoren van deze zwerm zichtbaar. Samen met meteoren van andere zwermen, en sporadische meteoren, zijn er bij donkere, heldere hemel in totaal circa 16–25 “vallende sterren” per uur te zien. Op een goed donkere locatie zijn circa 10% meer meteoren zichtbaar dan in dichtbevolkt gebied. De Maan is voor ongeveer 70% verlicht en kan dit jaar flink storen; de zwakkere meteoren zullen hierdoor niet zichtbaar zijn. Rond 5:45 uur gaat het schemeren en om 6:20 uur komt de Zon op.

App Store       Google Play                

Kaartje

Heldere meteoren De meteoren van de meeste zwermen verschijnen niet allemaal op de dag van het maximum. Zo is gedurende circa 3,1 dagen rondom het maximum ruim de helft van het maximum aantal meteoren per uur (9) van de Perseïden te zien. Tot 12 dagen voor en na het maximum zijn nog meteoren van deze zwerm te herkennen. De zwerm heeft daarmee een relatief korte piek. Er zijn dus nog meer kansen, voor het geval het in de nacht van het maximum niet helder is. Iedere dag verder weg van het maximum zijn er echter wel ongeveer 40% minder meteoren per uur te zien. De typische snelheden van de meteoren in deze zwerm zijn met circa 59 km/s (ongeveer 213.840 km/uur) relatief hoog. Er is geen speciale apparatuur nodig om meteoren waar te kunnen nemen. Het blote oog, een heldere hemel, een ligstoel, warme kleren en wat geduld zijn de belangrijkste benodigdheden (zie Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen). Op een donkere locatie zijn meer “vallende sterren” zichtbaar.


Figuur: Kaart van Nederland met aantallen meteoren
Kaart van Nederland met aantallen Perseiden tijdens het maximum
Kaart van Nederland met de geschatte aantallen Perseiden per uur, bij heldere hemel. Het kaartje toont de situatie ten tijde van het maximum, op zondag 13 augustus om 04:15 uur. De kleur geeft voor iedere plaats aan hoeveel meteoren vanuit die locatie te verwachten zijn. Vanuit lichte gebieden op de kaart, bijvoorbeeld in en rond steden, zijn minder “vallende sterren” te zien dan vanuit donkere gebieden, door de lichtvervuiling. Het aantal meteoren per uur behorende bij iedere kleur kan worden afgelezen in de legenda. Data lichtvervuiling: RIVM.



Tabel: de meteorenzwerm Perseiden in de nacht van het maximum

DatumTijdΔtRadiantMeteoren per uurZonMaan
richtinghoogtezwermtotaalhoogtehoogtefase
12/0822:00 -4uNNO 25° 2 3 -7° -12° 74%
12/0823:00 -3uNNO 29° 8 12 -14° -3° 74%
13/0800:00 -2uNO 34° 6 7 -19° 73%
13/0801:00 -1uNO 40° 8 10 -22° 14° 73%
13/0802:00 0uNO 47° 11 13 -22° 23° 72%
13/0803:00 1uNO 54° 14 17 -21° 31° 72%
13/0804:00 2uONO 62° 17 20 -16° 37° 72%
13/0805:00 3uONO 70° 14 17 -10° 41° 71%
13/0806:00 4uNO 77° 4 5 -3° 43° 71%
Grafiek: Perseiden in de nacht van het maximum
Grafiek: met aantallen meteoren per uur in de nacht van het maximum
Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in de nacht van het maximum. Aantallen Perseiden zijn in rood, overige meteoren in blauw.


Tabel: de meteorenzwerm Perseiden in de nachten rond het maximum

DatumBesteΔtRadiantMeteoren per uurZonMaan
tijdrichtinghoogtezwermtotaalhoogtehoogtefase
11/08 4:30 -45uONO 65° 6 8 -13° 34° 88%
12/08 5:00 -21uONO 69° 11 13 -10° 38° 80%
13/08 4:00 2uONO 62° 17 20 -16° 37° 72%
13/08 23:30 22uNNO 32° 14 21 -17° -3° 63%
15/08 0:00 46uNO 35° 10 17 -19° -3° 52%
16/08 4:00 74uONO 63° 7 15 -17° 26° 38%
17/08 4:00 98uONO 64° 6 16 -18° 20° 27%
Grafiek: Perseiden in de nachten rond het maximum
Grafiek: met aantallen meteoren per uur in de nachten rond het maximum
Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in de nachten rond het maximum. Aantallen Perseiden zijn in rood, overige meteoren in blauw.


Tabel: de meteorenzwerm Perseiden in andere jaren

JaarDatumBesteΔtRadiantMeteoren per uurZonMaan
tijdrichtinghoogtezwermtotaalhoogtehoogtefase
201413/08 5:00 -2uONO 69° 14 16 -10° 35° 92%
201513/08 4:00 -9uONO 61° 45 56 -16° -9° 2%
201613/08 4:00 9uONO 62° 47 59 -17° -21° 72%
201713/08 4:00 2uONO 62° 17 20 -16° 37° 72%
201813/08 4:00 -4uONO 62° 53 66 -16° -28° 4%
201913/08 4:00 -10uONO 61° 51 65 -16° -1° 95%
202013/08 4:00 8uONO 62° 35 43 -17° 28° 37%
Grafiek: Perseiden in andere jaren
Grafiek: met aantallen meteoren per uur in andere jaren
Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in andere jaren. Aantallen Perseiden zijn in rood, overige meteoren in blauw.


Grafiek: aantallen meteoren vannacht aan de hemel

Grafiek: Meteoren vannacht
Aantallen meteoren per uur: sporadisch, zwermen, totaal.


Een meteoor De Perseïden vormen waarschijnlijk de meest bekende meteorenzwerm, zowel doordat dit een van de rijkste zwermen van het noordelijk halfrond is als door het feit dat het maximum van de zwerm bij ons in de zomervakantie plaatsvindt. De meteoren werden al in het jaar 36 gezien door de Chinezen, maar vreemd genoeg werd pas in 1835 duidelijk dat het hier om een jaarlijkse zwerm ging. De bron van de Perseïden is de komeet 109P/Swift-Tuttle met een periode van 133 jaar, en rond de perihelia van 1862 en 1992 werd een verhoogde activiteit van de meteoren waargenomen. De meteoroïden die de Perseïden veroorzaken bevinden zich voornamelijk net buiten de baan van de Aarde om de Zon, zodat de Aarde net langs de hoofdmoot beweegt.

Iedere 12 jaar brengt de planeet Jupiter een aantal meteoroïden uit hun baan, waardoor ze in de aardbaan terecht komen en er verhoogde activiteit te zien is. Dit gebeurde voor het laatst in 2004, en mogelijk opnieuw in 2016. Extra activiteit doordat de Aarde door een verdicht komeetspoor trekt is mogelijk in 2016–2018. In 2004 resulteerde dit in een scherpe piek van meer dan 150 meteoren per uur gedurende minder dan een uur op ruim 16,5 uur voor het maximum van de zwerm, en een wat bredere piek van enkele uren op circa 14 uur voor het maximum. Wat dit precies betekent voor extra activiteit in 2016, 2028 en 2040 is onduidelijk, maar het is mogelijk dat er in die jaren meer meteoren te zien zullen zijn. Merk op dat wanneer een scherpe piek bij ons overdag plaatsvindt, er niets van de zien is. Doordat de pieken meer dan een halve dag voor het maximum plaatsvinden, is het aan te raden om de nacht voor het maximum ook goed in de gaten te houden.

Meteoren worden in de volksmond ook wel vallende sterren genoemd. In werkelijkheid gaat het niet om sterren die vallen, maar om minuscule stukjes steen en gruis die onder hoge snelheden de aardatmosfeer binnenkomen en op ongeveer 80–120 km hoogte verdampen. Het lichtflitsje dat we zien is met name de lucht om het steentje heen die aan het gloeien gebracht wordt. Een meteorenzwerm is een verzameling van meteoren die rond dezelfde tijd en in hetzelfde gebied aan de hemel zichtbaar zijn. De meteoren lijken uit één punt aan de hemel te komen, dat we de radiant noemen. Deze beweging wordt veroorzaakt door zowel de beweging van de meteoren zelf als door de baansnelheid van de Aarde. Zie ook Meteoren vannacht aan de hemel, de pagina jaarlijkse meteoorzwermen voor informatie over andere zwermen, de uitleg bij de jaarlijkse meteoorzwermen voor meer informatie over deze tabel en de pagina's Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.


Grafiek: meteorenactiviteit dit jaar Grafiek met de maximale meteorenactiviteit voor iedere nacht in 2017
Grafiek van de maximale meteorenactiviteit per nacht (HRmax) in Nederland en België, voor heel 2017. De zwarte streepjeslijn toont de diffuse achtergrond, de gekleurde curves stellen de verschillende zwemen voor en de zwarte doorgetrokken lijn geeft het maximale totale aantal meteoren per uur, voor iedere nacht. De verticale gekleurde stippellijnen tonen de data van de maxima van de grootste zwermen, met de eerste letter van de naam bovenin. De ruwweg maandelijkse dippen worden veroorzaakt door de Volle Maan. Kijk op de pagina Jaarlijkse meteorenzwermen in 2017 voor andere meteorenzwermen in dit jaar.


<< η-Eridaniden 2017   —   Cygniden 2017 >>



App Store       Google Play                

Bekijk de Pleiaden   –   Google Play SterHemel  app  MijnHemel App Store   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Meteoorzwermen   –   Astrokalender   –   Hemelkaart   –   Op / onder   –   Zon / Maan   –   Maanfasen   –   Sterrenbeelden   –   Deepsky     Naar de hoofdpagina Contact HemelApps FAQ Google Play App Store YouTube Google agenda Facebook Twitter


Copyright © 2004–2024   Marc van der Sluys, hemel.waarnemen.com  –  De sterrenhemel voor Nederland en België  —  gewijzigd: 23/11/2024  —  bronvermelding