Wintertijd – SterHemel app MijnHemel – Hemel vannacht – Weer – Meteoorzwermen – Astrokalender – Hemelkaart – Op / onder – Zon / Maan – Maanfasen – Sterrenbeelden – Deepsky
De meteorenzwerm Perseïden bereikt op vrijdag 12 augustus 2016, rond 19 uur, zijn maximum. De meteoren van de Perseïden zijn helder en snel en hebben nalichtende sporen. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 85 meteoren per uur vallen. Rond 7:30 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 84°) aan de hemel. Het beste moment om Perseïden waar te nemen is op 13 augustus rond 3:45 uur (zie het kaartje). De radiant van de zwerm staat dan ongeveer 60° boven de horizon, in het oostnoordoosten. Er zijn dan bij ons ieder uur naar schatting ongeveer 40–55 meteoren van deze zwerm zichtbaar. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, bij donkere en heldere hemel circa 50–65 “vallende sterren” per uur te zien. Op een goed donkere plek zijn meer dan drie keer zoveel meteoren te zien als in dichtbevolkt gebied. De Maan is voor ongeveer 70% verlicht en kan flink storen dit jaar; de zwakkere meteoren zullen hierdoor niet zichtbaar zijn. De Maan gaat om 1:35 uur onder, waarna deze minder zal storen. Rond 5:45 uur gaat het schemeren en om 6:21 uur komt de Zon op.
Over het algemeen zijn de de meteoren van een zwerm niet alleen op de dag van het maximum zichtbaar. Zo is gedurende circa 3,1 dagen rondom het maximum ruim 50% van het maximum aantal meteoren per uur (24) van de Perseïden te zien. Tot 12 dagen voor en na het maximum zijn nog meteoren van deze zwerm te herkennen. De zwerm heeft daarmee een relatief korte piek. Er zijn dus nog meer kansen, voor het geval het in de nacht van het maximum niet helder is. Wel is iedere dag die je eerder voor het maximum, of later na het maximum waarneemt het aantal meteoren dat zichtbaar is circa 40% kleiner. De snelheden van de meteoren van de Perseïden zijn behoorlijk hoog: zo'n 59 km/s, dat is circa 213.840 km/uur! Er is geen speciale apparatuur nodig om meteoren waar te kunnen nemen. Het blote oog, een heldere hemel, een ligstoel, warme kleren en wat geduld zijn de belangrijkste benodigdheden (zie Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen). Op een donkere locatie zijn meer “vallende sterren” zichtbaar.
Grafiek: aantallen meteoren vannacht aan de hemel
De Perseïden vormen waarschijnlijk de meest bekende meteorenzwerm, zowel doordat dit een van de rijkste zwermen van het noordelijk halfrond is als door het feit dat het maximum van de zwerm bij ons in de zomervakantie plaatsvindt. De meteoren werden al in het jaar 36 gezien door de Chinezen, maar vreemd genoeg werd pas in 1835 duidelijk dat het hier om een jaarlijkse zwerm ging. De bron van de Perseïden is de komeet 109P/Swift-Tuttle met een periode van 133 jaar, en rond de perihelia van 1862 en 1992 werd een verhoogde activiteit van de meteoren waargenomen. De meteoroïden die de Perseïden veroorzaken bevinden zich voornamelijk net buiten de baan van de Aarde om de Zon, zodat de Aarde net langs de hoofdmoot beweegt. Iedere 12 jaar brengt de planeet Jupiter een aantal meteoroïden uit hun baan, waardoor ze in de aardbaan terecht komen en er verhoogde activiteit te zien is. Dit gebeurde voor het laatst in 2004, en mogelijk opnieuw in 2016. Extra activiteit doordat de Aarde door een verdicht komeetspoor trekt is mogelijk in 2016–2018. In 2004 resulteerde dit in een scherpe piek van meer dan 150 meteoren per uur gedurende minder dan een uur op ruim 16,5 uur voor het maximum van de zwerm, en een wat bredere piek van enkele uren op circa 14 uur voor het maximum. Wat dit precies betekent voor extra activiteit in 2016, 2028 en 2040 is onduidelijk, maar het is mogelijk dat er in die jaren meer meteoren te zien zullen zijn. Merk op dat wanneer een scherpe piek bij ons overdag plaatsvindt, er niets van de zien is. Doordat de pieken meer dan een halve dag voor het maximum plaatsvinden, is het aan te raden om de nacht voor het maximum ook goed in de gaten te houden. Meteoren worden in de volksmond ook wel vallende sterren genoemd. In werkelijkheid gaat het niet om sterren die vallen, maar om minuscule stukjes steen en gruis die onder hoge snelheden de aardatmosfeer binnenkomen en op ongeveer 80–120 km hoogte verdampen. Het lichtflitsje dat we zien is met name de lucht om het steentje heen die aan het gloeien gebracht wordt. Een meteorenzwerm is een verzameling van meteoren die rond dezelfde tijd en in hetzelfde gebied aan de hemel zichtbaar zijn. De meteoren lijken uit één punt aan de hemel te komen, dat we de radiant noemen. Deze beweging wordt veroorzaakt door zowel de beweging van de meteoren zelf als door de baansnelheid van de Aarde. Zie ook Meteoren vannacht aan de hemel, de pagina jaarlijkse meteoorzwermen voor informatie over andere zwermen, de uitleg bij de jaarlijkse meteoorzwermen voor meer informatie over deze tabel en de pagina's Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.
Grafiek: meteorenactiviteit dit jaar
Grafiek van de maximale meteorenactiviteit per nacht (HRmax) in Nederland en België, voor heel 2016. De zwarte streepjeslijn toont de diffuse achtergrond, de gekleurde curves stellen de verschillende zwemen voor en de zwarte doorgetrokken lijn geeft het maximale totale aantal meteoren per uur, voor iedere nacht. De verticale gekleurde stippellijnen tonen de data van de maxima van de grootste zwermen, met de eerste letter van de naam bovenin. De ruwweg maandelijkse dippen worden veroorzaakt door de Volle Maan. Kijk op de pagina Jaarlijkse meteorenzwermen in 2016 voor andere meteorenzwermen in dit jaar. << η-Eridaniden 2016 — Cygniden 2016 >>
|
Wintertijd – SterHemel app MijnHemel – Hemel vannacht – Weer – Meteoorzwermen – Astrokalender – Hemelkaart – Op / onder – Zon / Maan – Maanfasen – Sterrenbeelden – Deepsky