Bekijk de Pleiaden   –   Google Play SterHemel  app  MijnHemel App Store   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Meteoorzwermen   –   Astrokalender   –   Hemelkaart   –   Op / onder   –   Zon / Maan   –   Maanfasen   –   Sterrenbeelden   –   Deepsky     Naar de hoofdpagina Contact HemelApps FAQ Google Play App Store YouTube Google agenda Facebook Twitter


Logo hemel.waarnemen.com

De meteorenzwerm Geminiden
in december 2019


De meteorenzwerm Geminiden bereikt op zaterdag 14 december 2019, rond 17:00 uur, zijn maximum. De meteoren van de Geminiden zijn gemiddeld snel, gelig van kleur, vaak helder en hebben korte sporen. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 120 meteoren per uur vallen. Rond 2:30 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 70°) aan de hemel. Het beste moment om Geminiden waar te nemen is op 15 december rond 0:45 uur (zie het kaartje). Dat is circa 8 uur na het moment van het maximum, wat niet ideaal is voor een zwerm met een korte piek als deze. Hierdoor zijn zeker 35% minder meteoren te zien dan in het meest gunstige geval. De radiant staat op dat moment zo'n 62° boven de horizon, in het oostzuidoosten. Door de matige omstandigheden zijn er in onze streken dan vermoedelijk “maar” circa 15–24 meteoren per uur van deze zwerm te zien, altijd nog de moeite waard om te gaan waarnemen. Samen met meteoren van andere zwermen, en sporadische meteoren, zijn er bij donkere, heldere hemel in totaal circa 17–26 “vallende sterren” per uur te zien. De Maan is voor ongeveer 90% verlicht en is een flinke stoorzender; dit jaar zijn hierdoor alleen de helderste meteoren zichtbaar. Rond 8:00 uur gaat het schemeren en om 8:41 uur komt de Zon op.

App Store       Google Play                

Kaartje

Heldere meteoren De meteoren van de meeste zwermen verschijnen niet allemaal op de dag van het maximum, maar de Geminiden zijn bijzonder scherp gepiekt, en de zwerm duurt niet veel langer dan 21 uur. Een dag voor of na het maximum is nog slechts 21% van het piekaantal meteoren per uur te zien. De snelheden van de meteoren van de Geminiden zijn gemiddeld: zo'n 35 km/s, dat is circa 124.560 km/uur! Meteoren waarnemen kan zonder speciale instrumenten. Wanneer het helder is, volstaat het blote oog. Op een donkere plek zijn meer meteoren te zien dan midden in een stad. Een ligstoel en voldoende kleding zorgen voor (extra) comfort (zie Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen).


Figuur: Kaart van Nederland met aantallen meteoren
Kaart van Nederland met aantallen Geminiden voor middernacht Kaart van Nederland met aantallen Geminiden tijdens het maximum
Kaart van Nederland met de geschatte aantallen Geminiden per uur, bij heldere hemel. Links: vóór middernacht, op zaterdag 14 december om 23:30 uur. Rechts: ten tijde van het maximum, op zondag 15 december om 00:45 uur. De kleur geeft voor iedere plaats aan hoeveel meteoren vanuit die locatie te verwachten zijn. Vanuit lichte gebieden op de kaart, bijvoorbeeld in en rond steden, zijn minder “vallende sterren” te zien dan vanuit donkere gebieden, door de lichtvervuiling. Het aantal meteoren per uur behorende bij iedere kleur kan worden afgelezen in de legenda. Data lichtvervuiling: RIVM.



Tabel: de meteorenzwerm Geminiden in de nacht van het maximum

DatumTijdΔtRadiantMeteoren per uurZonMaan
richtinghoogtezwermtotaalhoogtehoogtefase
14/1218:00 1uNO 1 3 -12° -5° 93%
14/1219:00 2uNO 12° 3 4 -21° 93%
14/1220:00 3uONO 20° 7 7 -31° 92%
14/1221:00 4uONO 28° 11 12 -40° 17° 92%
14/1222:00 5uO 37° 15 16 -48° 26° 92%
14/1223:00 6uO 47° 18 20 -55° 35° 91%
15/1200:00 7uOZO 56° 20 21 -60° 43° 91%
15/1201:00 8uZO 64° 20 21 -60° 51° 91%
15/1202:00 9uZZO 69° 19 21 -56° 57° 91%
15/1203:00 10uZZW 70° 17 19 -49° 60° 90%
15/1204:00 11uZW 65° 15 17 -41° 58° 90%
15/1205:00 12uWZW 57° 13 15 -32° 53° 90%
15/1206:00 13uW 48° 10 12 -23° 46° 90%
15/1207:00 14uW 39° 7 9 -14° 38° 89%
15/1208:00 15uWNW 30° 3 4 -5° 29° 89%
Grafiek: Geminiden in de nacht van het maximum
Grafiek: met aantallen meteoren per uur in de nacht van het maximum
Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in de nacht van het maximum. Aantallen Geminiden zijn in rood, overige meteoren in blauw.


Tabel: de meteorenzwerm Geminiden in de nachten rond het maximum

DatumBesteΔtRadiantMeteoren per uurZonMaan
tijdrichtinghoogtezwermtotaalhoogtehoogtefase
13/12 4:00 -37uZW 66° 2 5 -41° 47° 99%
14/12 5:00 -12uWZW 58° 13 15 -32° 47° 96%
15/12 1:00 8uZO 64° 20 21 -60° 51° 91%
15/12 19:30 27uONO 16° 2 7 -26° -3° 85%
16/12 21:00 52uONO 30° 2 7 -40° -2° 76%
Grafiek: Geminiden in de nachten rond het maximum
Grafiek: met aantallen meteoren per uur in de nachten rond het maximum
Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in de nachten rond het maximum. Aantallen Geminiden zijn in rood, overige meteoren in blauw.


Tabel: de meteorenzwerm Geminiden in andere jaren

JaarDatumBesteΔtRadiantMeteoren per uurZonMaan
tijdrichtinghoogtezwermtotaalhoogtehoogtefase
201614/12 1:30 3uZO 67° 30 31 -59° 54° 100%
201714/12 3:30 -1uZZW 68° 94 106 -45° -7° 15%
201814/12 4:30 -6uWZW 62° 69 83 -36° -47° 37%
201915/12 1:00 8uZO 64° 20 21 -60° 51° 91%
202014/12 2:00 3uZZO 69° 95 106 -56° -52° 1%
202114/12 4:00 -1uZW 65° 95 109 -41° -4° 79%
202214/12 4:30 -7uWZW 62° 27 30 -36° 53° 71%
Grafiek: Geminiden in andere jaren
Grafiek: met aantallen meteoren per uur in andere jaren
Meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in andere jaren. Aantallen Geminiden zijn in rood, overige meteoren in blauw.


Grafiek: aantallen meteoren vannacht aan de hemel

Grafiek: Meteoren vannacht
Aantallen meteoren per uur: sporadisch, zwermen, totaal.


Een meteoor De Geminiden zijn de een na grootste meteorenzwerm aan onze hemel. Ze zijn bijzonder doordat het moederobject geen komeet is maar de planetoïde (en mogelijk uitgedoofde komeet) Phaethon. Een andere bijzonderheid is dat de Geminiden pas in 1862 voor het eerst werden gezien, en sinds die tijd in hevigheid zijn toegenomen. De verwachting is dat het aantal meteoren in de komende eeuw af zal gaan nemen, totdat de zwerm niet meer zichtbaar is.

Meteoren worden in de volksmond ook wel vallende sterren genoemd. In werkelijkheid gaat het niet om sterren die vallen, maar om minuscule stukjes steen en gruis die onder hoge snelheden de aardatmosfeer binnenkomen en op ongeveer 80–120 km hoogte verdampen. Het lichtflitsje dat we zien is met name de lucht om het steentje heen die aan het gloeien gebracht wordt. Een meteorenzwerm is een verzameling van meteoren die rond dezelfde tijd en in hetzelfde gebied aan de hemel zichtbaar zijn. De meteoren lijken uit één punt aan de hemel te komen, dat we de radiant noemen. Deze beweging wordt veroorzaakt door zowel de beweging van de meteoren zelf als door de baansnelheid van de Aarde. Zie ook Meteoren vannacht aan de hemel, de pagina jaarlijkse meteoorzwermen voor informatie over andere zwermen, de uitleg bij de jaarlijkse meteoorzwermen voor meer informatie over deze tabel en de pagina's Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.


Grafiek: meteorenactiviteit dit jaar Grafiek met de maximale meteorenactiviteit voor iedere nacht in 2019
Grafiek van de maximale meteorenactiviteit per nacht (HRmax) in Nederland en België, voor heel 2019. De zwarte streepjeslijn toont de diffuse achtergrond, de gekleurde curves stellen de verschillende zwemen voor en de zwarte doorgetrokken lijn geeft het maximale totale aantal meteoren per uur, voor iedere nacht. De verticale gekleurde stippellijnen tonen de data van de maxima van de grootste zwermen, met de eerste letter van de naam bovenin. De ruwweg maandelijkse dippen worden veroorzaakt door de Volle Maan. Kijk op de pagina Jaarlijkse meteorenzwermen in 2019 voor andere meteorenzwermen in dit jaar.


<< Monocerotiden 2019   —   σ-Hydriden 2019 >>



App Store       Google Play                

Bekijk de Pleiaden   –   Google Play SterHemel  app  MijnHemel App Store   –   Hemel vannacht   –   Weer   –   Meteoorzwermen   –   Astrokalender   –   Hemelkaart   –   Op / onder   –   Zon / Maan   –   Maanfasen   –   Sterrenbeelden   –   Deepsky     Naar de hoofdpagina Contact HemelApps FAQ Google Play App Store YouTube Google agenda Facebook Twitter


Copyright © 2004–2024   Marc van der Sluys, hemel.waarnemen.com  –  De sterrenhemel voor Nederland en België  —  gewijzigd: 23/11/2024  —  bronvermelding