Planetenparade   –   Hemel vannacht   –   Astrokalender   –   Weer   –   Maandkalender   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden    

Astrokalender voor deze week Tijdstippen zijn in Midden-Europese wintertijd (MET) vrijdag 17 januari 17:56:  Vanavond is een overgang van de Jupitermaan Europa en van Europa's schaduw over de planeetschijf van Jupiter volledig waar te nemen. Om 17:56 uur zien we het begin van de overgang op het moment dat Europa de schijf van Jupiter betreedt, en duurt tot 22:21 uur, op het moment dat Europa's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Europa's schaduw de schijf van Jupiter betreedt (19:47 uur) en Europa de schijf van Jupiter weer verlaat (20:28 uur). Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel. Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via           zaterdag 18 januari 18:07:  Venus staat 2,2° ten noordwesten van Saturnus (+1,1m), in het sterrenbeeld Waterman. De dichtste nadering vindt om 18:07 plaats, bij ons op een hoogte van 25° boven de horizon, in het zuidwesten. De helderheid van Venus is nu -4,6m. Voor de zichtbaarheid van de planeten, zie Vannacht aan de hemel. 21:02:  In de nacht van 18 op 19 januari is een overgang van de Jupitermaan Io en van Io's schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel te zien. Om 21:02 uur zien we het begin van de overgang op het moment dat Io voor de Jupiterschijf verschijnt, en eindigt om 0:12 uur, wanneer Io's schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat. In de tussentijd is te zien hoe Io's schaduw de schijf van Jupiter betreedt (21:59 uur) en Io de schijf van Jupiter weer verlaat (23:13 uur). Zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer details. zondag 19 januari 15:12:  Mercurius is in het aphelium van zijn baan. De afstand tot de Zon is nu groot en bedraagt 0,467AE, ofwel 69,818 miljoen km. Een waarnemer op Mercurius ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 2,1 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 4,4 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde. 21:31:  Tussen 21:31 en 4:59 uur (20/01) nemen we alle grote Jupitermanen ten oosten van de planeetschijf waar. In toenemende afstand van de planeet staan Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 36° boven de westelijke horizon. De Zon staat 58° onder de horizon en het is donker. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter. maandag 20 januari 01:18:  De ster 25 Virginis, een ster van magnitude +5,9 in het sterrenbeeld Maagd, wordt bedekt door de Maan. Om 01:18 wordt de ster bedekt door de verlichte maanrand en om 01:48 komt deze weer tevoorschijn van achter de onverlichte rand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 13° boven de horizon, bij het einde 17°. Het gaat hier om een rakende bedekking; in het zuiden van de Benelux is geen bedekking zichtbaar. De Maan is voor 67% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel. 04:29:  De Galileïsche maan Europa staat 16,9” ten noorden van Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 7° boven de westnoordwestelijke horizon. Een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon is hierdoor noodzakelijk. De Zon staat 37° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een goede, stabiele verrekijker genoeg. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie. 19:39:  In de nacht van 20 op 21 januari is een overgang van de Jupitermaan Ganymedes en van Ganymedes' schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel waar te nemen. Om 19:39 uur zien we het begin van de overgang op het moment dat Ganymedes de schijf van Jupiter betreedt, en duurt tot 1:56 uur, op het moment dat Ganymedes' schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat. In de tussentijd is waar te nemen hoe Ganymedes de Jupiterschijf verlaat (om 21:49 uur) en Ganymedes' schaduw voor de schijf van Jupiter verschijnt (om 23:37 uur). Zie deze tabel voor meer details en andere verschijnselen. dinsdag 21 januari 04:02:  De Maan staat 43' ten zuidwesten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering vindt om 04:02 plaats, in de Lage Landen op een hoogte van 21° boven de zuidzuidoostelijke horizon. De Maan is voor 57% verlicht. Voor de zichtbaarheid en andere gegevens van de Maan, zie de pagina Vannacht aan de hemel. 05:54:  De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 404298 km. Door de grotere afstand lijkt de Maan nu kleiner aan de hemel te staan dan gemiddeld: 29’33,4”. De Maan is krimpend, voor 54% verlicht en is met name in de late nacht en vroeg in de ochtend goed te zien, in het (zuid)oosten, respectievelijk zuiden. Het kaartje toont de Maan om 6:04 uur in het sterrenbeeld Maagd, op een hoogte van 26° boven de horizon, in het zuiden. Al met een verrekijker op een statief zijn kraters te zien, met name op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan. 21:31:  De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's ochtends vroeg zichtbaar. Rond, en vooral na Laatste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De bergen en kraterranden werpen hierdoor lange schaduwen, wat een extra diepte-effect veroorzaakt, en de Maan is daarmee, bekeken door een verrekijker of telescoop, duidelijk meer dan een gladde schijf. woensdag 22 januari 18:28:  Jupiters satelliet Io staat 12,0” ten zuiden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 46° boven de oostzuidoostelijke horizon en de planeet is gemakkelijk te vinden. De Zon staat 12° onder de horizon. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie. 22:12:  Mars staat 2,4° ten zuiden van Pollux, de helderste ster van het sterrenbeeld Tweelingen (+1,1m). De dichtste nadering vindt om 22:12 plaats, in de Lage Landen op een hoogte van 56° boven de horizon, in het zuidoosten en is dus goed te zien. Mars heeft op dit moment een helderheid van -1,3m. Voor de zichtbaarheid en andere gegevens van de planeten, zie de pagina Vannacht aan de hemel. donderdag 23 januari 03:45:  Callisto is in benedenconjunctie met Jupiter. De satelliet beweegt tussen de Aarde en Jupiter door, maar er vindt geen overgang over Jupiter plaats. We zien Callisto 4,7” ten zuiden van Jupiters zuidpool staan. Voor meer details, zie deze tabel. 05:17:  De ster SAO 183040, een ster van magnitude +5,9 in het sterrenbeeld Weegschaal, wordt bedekt door de Maan. Om 05:17 uur verdwijnt de ster achter de verlichte rand van de Maan en om 05:51 komt deze weer tevoorschijn, nu aan de onverlichte maanrand. In Utrecht staat de Maan dan 11°, respectievelijk 13° boven de horizon. De Maan is voor 38% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.

Meer hemelverschijnselen Zie ook: Vannacht aan de hemel: zichtbaarheid van Maan, planeten en deepsky-objecten. De astrokalender voor het jaar 2025. Volg de gebeurtenissen aan de sterrenhemel ook via

Planetenparade   –   Hemel vannacht   –   Astrokalender   –   Weer   –   Maandkalender   –   Op / onder   –   Hemelkaart   –   Zon en Maan   –   Maanfasekalender   –   Deepsky   –   Sterrenbeelden